Nazywają go królem trucicieli, choć w statystykach od lat nie pojawiają się przypadki zatrucia tym gatunkiem grzyba. Od borowika szatańskiego znacznie groźniejszy jest muchomor sromotnikowy – najbardziej trująca roślina spośród wszystkich występujących w Europie. Jednak wiedza o borowiku przyda się każdemu – i ze względu na możliwość zatrucia, a przede wszystkim z powodu zagrożenia wyginięciem tego niezwykłego gatunku.
Borowik szatański – występowanie i opis biologiczny
Znaleźć borowika szatańskiego, to jak trafić szóstkę w lotto. Poza Górami Kaczawskimi na terenie Polski spotyka się bardzo rzadko pojedyncze okazy. Borowik szatański zagrożony jest całkowitą zagładą – od lat wpisany jest do Czerwonej Księgi polskich gatunków zagrożonych. Zabieranie borowika szatańskiego z lasu jest nie tylko niebezpieczne dla zdrowia człowieka, ale i niezgodne z prawem, więc może jednako skutkować poważnymi konsekwencjami.
Miejscem występowania grzyba są lasy liściaste – borowik tworzy mikoryzę z dębami i bukami; preferuje gleby wapienne.
Kapelusz borowika szatańskiego jest jasny, szarawy, a u starych osobników zielonkawy. Trzon początkowo kulisty, potem beczkowaty ma barwę karminowoczerwoną. Rurki u starszych osobników są oliwkowożółte, lekko szarawe – początkowo wybarwione są na kolor jasnożółty.
W smaku grzyb jest łagodny, bez goryczy. Młode osobniki nie mają charakterystycznego zapachu; starsze czuć cebulą lub padliną.
Własności borowika szatańskiego
Zawartość muskaryny i bolesatyny czyni grzyb niebezpiecznym dla zdrowia. Szczególnie spożyty na surowo może wywołać poważne zaburzenia w funkcjonowaniu układu pokarmowego. Grzyb przetworzony termicznie nadal jest groźny.
Ze względu na piękno okazy borowika szatańskiego mogą budzić ciekawość dzieci. Dla nich spożycie grzyba może skończyć się tragicznie. Jeśli więc spacerujemy po lesie, gdzie spotkanie z borowikiem szatańskim jest możliwe, warto mieć baczenie na pociechy.
Trzeba również pamiętać, że wszystkie grzyby jadalne, choć wartościowe ze względu na zawartość minerałów, są ciężkostrawne i nie zaleca się podawania potraw z zawartością grzybów małym dzieciom.
Szatan jest gorzki?
Mianem szatana w Polsce określa się goryczaka żółciowego – grzyb mylony z borowikiem szlachetnym. Zgodnie z nazwą jest to grzyb wyjątkowo paskudny w smaku – gorzki, kwaśny, nawet po gotowaniu czy smażeniu. Nie ma mowy, żeby zjeść go świadomie! Nazwę szatan przypisano goryczkowi zupełnie niesłusznie, a prawdziwy szatan, czyli borowik szatański w smaku jest całkiem niezły.
Nigdy nie sprawdzajmy językiem, czy grzyb jest gorzki – to nie ma żadnego przełożenia na zawartość trucizny. Osoby, które cudem, głownie dzięki nowoczesnej medycynie, przeżyły zjedzenie muchomora sromotnikowego twierdzą, że był wyjątkowo smaczny.
Co zrobić, gdy spotkamy nieznany gatunek grzyba – najlepiej nic! Niezbieranie nieznanych grzybów jest najlepszym sposobem na uniknięcie problemów.
Co zrobić, gdy na drodze naszych wędrówek stanie borowik szatański? Zdjęcie, koniecznie – to może być najlepsza pamiątka z wakacji!
